به گزارش روابط‌عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، مجموعه سخنرانی‌های دانش‌محور و مشارکتی با موضوع «مدیریت بقایای گیاهی و حفاظت از منابع پایه » در تاریخ بیست و چهارم اردیبهشت در سازمان جهاد کشاورزی خوزستان برگزار شد.
فاطمه مسکینی ویشکایی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، در این نشست با اشاره به دلایل اصلی آتش‌زدن بقایای کشاورزی توسط کشاورزان، توضیح داد: کشاورزان به دلیل محدودیت‌های زمانی در سیستم کشت دوگانه گندم - برنج و نبود امکانات کافی برای مدیریت بقایای گیاهی، مجبور به سوزاندن کاه و کلش می‌شوند. اما این روش، پیامدهای مخرب کوتاه‌مدت و بلندمدتی بر خاک و محیط‌زیست دارد.
وی در ادامه به مهم‌ترین اثرات منفی آتش‌زدن بقایا بر خاک اشاره کرد و افزود: سوزاندن بقایای گیاهی باعث تخریب کربن آلی خاک، کاهش فعالیت‌های بیولوژیک، افزایش شوری، فشردگی خاک، کاهش نفوذپذیری آب و ازدست‌رفتن عناصر غذایی خاک می‌شود. این عوامل در نهایت حاصلخیزی خاک را کاهش داده و بازدهی محصولات آینده را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
مسکینی ویشکایی همچنین تأثیرات زیست‌محیطی این اقدام را تشریح کرد و هشدار داد: سوزاندن هر تن کاه و کلش، مقادیر قابل‌توجهی گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسیدکربن و متان آزاد می‌کند که به تشدید تغییرات اقلیمی و افزایش خشکسالی‌ها منجر می‌شود. علاوه بر این، ذرات معلق ناشی از دود می‌تواند مشکلات تنفسی و چشمی برای جوامع محلی ایجاد کند و حتی با کاهش دید در جاده‌ها، خطر تصادفات رانندگی را تشدید می‌کند.
از سوی دیگر، جعفر حبیبی اصل، عضو هیات علمی مرکز، با تأکید بر ضرورت مدیریت صحیح بقایای کشاورزی، خاک‌ورزی حفاظتی را به‌عنوان راهکار اصلی معرفی کرد. وی توضیح داد: در این روش حداقل ۳۰ درصد بقایای کشت قبلی روی زمین باقی می‌ماند و شامل تکنیک‌هایی مانند کم خاک‌ورزی، خاک‌ورزی نواری، خاک‌ورزی پوششی و بی خاک‌ورزی است.
ایشان تصریح کرد: کشاورزی حفاظتی بر سه اصل تناوب زراعی، خاک‌ورزی حفاظتی و حفظ بقایا استوار است که اجرای مداوم آن‌ها برای موفقیت ضروری دارد.
حبیبی اصل با اشاره به نقش دستگاه‌های اجرایی در حل این معضل، پیشنهاد داد: جهاد کشاورزی و سازمان محیط‌زیست می‌توانند با اجرای برنامه‌های آموزشی و طرح‌های تحقیقاتی مشارکتی، سطح آگاهی کشاورزان را ارتقا دهند.
وی همچنین بر لزوم تأمین ادواتی مانند بیلر، ریک و ماشین‌آلات خاک‌ورزی حفاظتی برای تسهیل مدیریت بقایا تأکید کرد.
گفتنی است، این نشست با حضور رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی خوزستان، مدیران مراکز جهاد کشاورزی شهرستان‌های مختلف، کارشناسان و کشاورزان پیشرو برگزار شد و در آن راهکارهای جایگزین برای مدیریت پایدار بقایای کشاورزی مورد بحث قرار گرفت.
